Opkomst van antibiotica, van 1928 tot nu

Tijdlijn

• 1928 

  Beschrijving tonen

  Alexander Fleming ontdekt het eerste antibioticum terwijl hij zijn laboratorium opruimt en een vergeten petrischaaltje vindt met daarin wat penicilline blijkt te zijn. 

• 1940 

  Beschrijving tonen

  Howard Florey en Ernst Chain maken een geneesmiddel van penicilline. Het wordt gebruikt voor de behandeling van luchtweg- en huidinfecties, de ziekte van Lyme, syfilis en hersenvliesontsteking. Ook in 1940 wordt in een laboratorium ontdekt dat bacteriën resistent kunnen worden tegen penicilline.

• 1942

  Beschrijving tonen

  Voor het eerst geneest iemand die het nieuwe geneesmiddel gebruikt. Na dat succes start de massaproductie van penicilline in 1943. Zonder penicilline waren tijdens de Tweede Wereldoorlog naar schatting 2 tot 3 miljoen meer soldaten overleden.

• 1945

  Beschrijving tonen

  De Nobelprijs voor Fysiologie of Geneeskunde gaat naar Alexander Fleming, Ernst Chain en Howard Florey. ‘Voor de ontdekking van penicilline en de eigenschappen ervan bij de genezing van infectieziekten’. In zijn toespraak waarschuwt Fleming al voor het gevaar van antibioticaresistentie. 

• 1950-1970

  Beschrijving tonen

  De gouden jaren voor antibiotica. Vele nieuwe antibiotica zijn ontdekt tijdens deze periode.

• 1950 

  Beschrijving tonen

  Ontdekking tetracycline. Gebruikt bij: infecties van de huid, blaas, luchtwegen, maag, darmen en seksueel overdraagbare aandoeningen (soa’s.) Eerste resistentie wordt ontdekt in 1959.

• 1953

  Beschrijving tonen

  Ontdekking erythromycine. Gebruikt bij: keel, long en luchtpijpinfecties, (midden-)oorontsteking, huidinfecties en seksueel overdraagbare aandoeningen. Eerste resistentie wordt ontdekt in 1968.

• 1960

  Beschrijving tonen

  Ontdekking methicilline. Niet langer in gebruik omdat er inmiddels antibiotica zijn met minder bijwerkingen. Eerste resistentie wordt ontdekt in 1962.
   

• 1961

  Beschrijving tonen

  Schotse onderzoekers ontdekken MRSA in een Brits ziekenhuis. MRSA, voluit multiresistente Staphylococcus aureus is een van de bekendste ziekenhuisbacteriën. Hij komt vooral voor op de huid en in de neus. De bacterie kan infecties veroorzaken aan de huid, in de longen en in het bloed en kan leiden tot bloedvergiftiging door binnen te dringen via een wond of als gevolg van een verzwakt immuunsysteem. 

• 1966

  Beschrijving tonen

  Experts zijn het er over eens dat er tegen het jaar 2000 geen infectieziekten meer zullen bestaan. Nu weten we beter: bacteriën kunnen makkelijk resistent worden tegen antibiotica. 

• 1967 

  Beschrijving tonen

  Introductie gentamicine. Voor het eerst treedt resistentie op in 1979. Gebruikt tegen wond-, luchtweg-, urineweg- en botinfecties en voor bloedvergiftiging.

• 1972

  Beschrijving tonen

  Introductie vancomcine. Voor het eerst treedt resistentie op in 1986. Het wordt gebruikt als reserve-antibioticum bij resistente infecties. 

• 1985

  Beschrijving tonen

  Het jaar van de introductie van imipenem. Voor het eerst treedt resistentie op in 1998. Het wordt gebruikt als reserve-antibioticum bij resistente infecties. 

• 1986

  Beschrijving tonen

  Voor het eerst heeft een uitbraak van MRSA plaats in een Nederlands ziekenhuis. Dit gebeurt wanneer een patiënt met de infectie terugkomt uit een Italiaans ziekenhuis.

• 1987

  Beschrijving tonen

  Tussen 1987 en 2015 zijn wel nieuwe varianten van antibiotica maar geen nieuwe klassen van antibiotica ontdekt. Nieuwe klassen van antibiotica zijn noodzakelijk om te vechten tegen antibioticaresistentie. 

• 1996 

  Beschrijving tonen

  Introductie levofloxacine. In hetzelfde jaar treedt al voor het eerst treedt resistentie op bij blaas-,  long-, luchtweg-, huid- en voorhoofdsholteontsteking en tbc. 

• 2000-2010 

  Beschrijving tonen

  Het gebruik van antibiotica stijgt wereldwijd met 40 procent. 

• 2000 

  Beschrijving tonen

  Linezolid. Introductie in 2001, resistentie gevonden in 2001. Gebruikt bij long- en huidinfecties. 
   

• 2003

  Beschrijving tonen

  De eerste bacterie die volledig resistent is tegen alle antibiotica wordt gevonden. Twee vrouwen in een Italiaans laboratorium sterven hierdoor aan de gevolgen van tuberculose. 2003 is ook het jaar van de vondst van daptomycine. Resistentie treedt voor het eerst op in 2004. Het wordt gebruikt bij infectie van de huid, de binnenwand van het hart en de hartkleppen. 

• 2010 

  Beschrijving tonen

  Ceftaroline. Introductie in 2010. Resistentie gevonden in 2011. Gebruikt tegen long- en huidinfecties. 

• 2013

  Beschrijving tonen

  In de lijst medische problemen waar dringend medicijnen voor nodig zijn van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) staat antibioticaresistentie op de eerste plaats.

• 2015

  Beschrijving tonen

  De Wereldgezondheidsorganisatie erkent antibioticaresistentie als gevaar voor de gezondheid en voert daarom het wereldwijde actieplan antibioticaresistentie in ter bestrijding van dit groeiende probleem. De Europese Unie en de Nederlandse overheid hebben ook plannen om het probleem aan te pakken. In 2015 wordt ook weer een nieuwe klasse van antibiotica ontdekt: teixobactine. Het is nog echter niet bekend hoe snel resistentie hiertegen kan optreden. 

• 2016

  Beschrijving tonen

  Wereldwijd tekenen veel biofarmaceutische, biotechnologische en diagnostische bedrijven de verklaring voor het bestrijden van antibioticaresistentie. De Nederlandse overheid investeert 6 miljoen euro in onderzoek naar nieuwe antibiotica. 

• 2017

  Beschrijving tonen

  Momenteel zijn er wereldwijd slechts 41 nieuwe antibiotica in ontwikkeling (ter vergelijking: er worden 800 nieuwe kankermedicijnen ontwikkeld). Van deze 41 zal een groot deel nog worden afgekeurd, omdat ze niet effectief genoeg blijken of te veel bijwerkingen hebben.