‘Vroegere herkenning adenoom is misschien mogelijk’

Stel, je wordt aangereden met de fiets. Om te kijken of er bloedingen in de hersenen zijn, maakt het ziekenhuis een scan van je hoofd. De opbrengst van de MRI-scan: zo’n 100 tot 150 plaatjes boordevol informatie.
Sprongetje in de tijd: vijf jaar later krijg je in datzelfde ziekenhuis weer een MRI-scan vanwege een vermoeden op hypofyseafwijking. Wat is het geval; je krijgt de diagnose acromegalie. Maar wat blijkt? Bij het speuren tussen de ruim 100 plaatjes van 5 jaar geleden, blijkt er een scanafbeelding tussen te zitten waar het adenoom al in minuscule vorm te zien was… Hoe mooi zou het zijn als de software op dát moment al een alarmbel had laten rinkelen? Omdat patiënten en artsen daarmee geholpen zouden zijn, is internist-endocrinoloog Sebastian Neggers bezig met de ontwikkeling ervan.
 

Vanwaar de behoefte aan deze MRI-software?

“Een MRI-scan bevat veel waardevolle gegevens waar we meer gebruik van kunnen maken. Een radioloog bekijkt natuurlijk wat hij moet beoordelen, dus of ergens een bloeding zit of dat er tekenen zijn van dementie bijvoorbeeld. Maar zo’n scan levert vele plaatjes met allerlei extra gegevens op. Daar kan een radioloog niet uitgebreid naar kijken, maar een computer waarschijnlijk wel. Sommige (acromegalie)patiënten hebben ooit (om een heel andere reden) eerder een MRI-scan ondergaan. Achteraf blijkt dus dat in sommige gevallen de hypofyseafwijking al zichtbaar was op die eerste scan. Wij willen graag een systeem dat ons dit metéén vertelt. Dan kunnen we eerder en gerichter behandelen.”

“Omdat ik zelf in ons centrum relatief veel acromegaliepatiënten zie – een specifieke, jonge groep – denk ik gevoelsmatig te weten waarom de ene tumor agressiever is dan de andere, en welke behandeling dan past. Dat baseer ik niet altijd op strikte regels, maar ook op gevoel en ervaring. Het is voorstelbaar dat we met de MRI-software wél objectieve maten vinden, zodat de beoordeling en behandeling van elke behandelend arts dezelfde richting uitgaat. Daarnaast kan het systeem ons mogelijk nog meer bieden, waar we zelf nog helemaal niet aan hebben gedacht.”
 

Zijn er, behalve vroege signalering en eenduidige behandeling, nog andere voordelen voor de acromegaliepatiënt?

“Met meer gegevens en een ‘zelflerend, meedenkend’ systeem kunnen we het ziekteverloop hopelijk beter inschatten en mensen vertellen waar zij aan toe zijn. Dat kan wat angst en spanning wegnemen.
Minstens zo belangrijk voor patiënten is het voorkomen van gevolgen. Tegen de tijd dat de diagnose meestal wordt gesteld, hebben ze vaak al vele, en soms ernstige, symptomen. Als je die mensen jaren eerder ‘vangt’ kun je die klachten misschien vóór zijn, en kunnen ze bijvoorbeeld zonder gewrichtsproblemen of slechter zicht door het leven gaan. Ook worden bijkomende ziektes zoals diabetes mogelijk vermeden.”

Het klinkt goed. Maar hoe zouden patiënten reageren als ze horen “Er is onverhoopt iets ernstigs te zien op de MRI-scan”, terwijl ze dáár nog geen last van hebben?

“Dat is een belangrijk punt. Maar het is ook frustrerend als achteraf blijkt dat de hypofyseafwijking al een paar jaar eerder te zien was, zonder dat je daar iets over hebt gehoord. 
Maar goed, straks moeten wij inderdaad mensen vertellen dat ze mogelijk iets ernstigs hebben (en dat het verstandig is daar nu al wat aan te doen), terwijl ze voor iets anders die scan ondergingen, en (nog) nergens last van hebben. Vergelijkbaar dus met borstkankerscreening; vroeg erbij zijn betekent beter behandelen. Maar dat is psychologisch lastig, en staat of valt met communicatie. Een voorwaarde is dan ook dat de software zo goed is dat je niet het risico loopt dat je zegt: Jij hebt misschien een tumor, terwijl dat niet zo blijkt te zijn.”