Is een leukemiebehandeling geschikt voor hersentumoren?
Kun je immunotherapie zoals die bij leukemie wordt toegepast, ook succesvol inzetten bij mensen met gliobastomen, een soort hersentumoren? Dat is waar Elena Camerini (24) zich de afgelopen jaren in vastbeet. Met de scriptie voor haar afstudeerproject aan het Lineberger Comprehensive Cancer Center behaalde ze de derde plek bij de Jong Talent Pfizer Prijs voor Life Sciences 2022. ’’Het werk als kankeronderzoeker frustreert soms, maar verveelt nooit.’’
Elena kwam in 2017 vanuit Italië naar Nederland om ‘Molecular Life Sciences’ te studeren aan de Radboud Universiteit. ’’Ik wilde medisch onderzoeker worden en wilde graag studeren in het buitenland. Nederland staat goed aangeschreven als onderzoeksland.’’
Met haar komst naar Nijmegen had ze niet per se het idee om kankeronderzoeker te worden. ’’Maar ik heb ondertussen zo ontzettend veel geleerd. En ik ben enorm gefascineerd geraakt door het kankeronderzoek. Specifiek de tumorimmunologie boeit me enorm,’’ klinkt het enthousiast.
‘Ik ben enorm gefascineerd geraakt door het kankeronderzoek. Specifiek de tumorimmunologie boeit me enorm.’
De Italiaanse onderzoeker probeert op eenvoudige wijze uit te leggen waar ze zich met haar afstudeeronderzoek voor haar masterstudie op richtte. ’’Ik heb onderzocht of je een immunotherapie die goed werkt bij mensen met leukemie ook kunt gebruiken voor de behandeling van vaste tumoren en in het bijzonder hersentumoren.’’
‘Je haalt T-cellen uit het bloed en versterkt die’
Ze vertelt hoe deze vorm van immunotherapie bij leukemie werkt. ’’Je haalt T-cellen uit het bloed en versterkt die tot je superieure immuuncellen hebt. Dan vermeerder je ze en stuur je ze weer het lichaam van de patiënt in.’’
Bij leukemie werkt deze methode goed, stelt Elena. ’’Niet bij alle patiënten, maar bij sommigen die hiermee zijn behandeld, is de leukemie al meer dan tien jaar in remissie.’’ De grote vraag is alleen hoe je met zo’n methode ook vaste tumoren zoals hersentumoren kunt bereiken.
Natural Killer T-cellen
De onderzoeker denkt het antwoord gevonden te hebben in de vorm van een ander type immuuncellen: zogenaamde Natural Killer T-cellen of NKT-cellen. Met deze cellen lukt het goed om tot in de kern van hersentumorcellen te komen. ’’Ze zijn net zo strijdlustig als T-cellen en doden niet alleen de kankercellen, maar doen dat ook met de cellen die hen ondersteunen.’’
Haar concept heeft ze nu bewezen ‘in vitro’, in reageerbuizen en bij muizen. Nu proberen haar collega’s haar bevindingen verder te bestuderen via vervolgonderzoek bij muizen. Om te bewijzen of haar idee ook écht bij dieren werkt, zodat er daarna onderzoek bij mensen kan volgen.
‘Alles wat ik interessant vond kwam daar samen’
Elena is blij met de resultaten van het onderzoek dat ze heeft kunnen doen en vindt het mooi dat ze een aantal maanden in een Amerikaans lab heeft kunnen werken. ’’Ik belandde in Amerika omdat wij vanuit mijn masterstudiegroep ‘Molecular Mechanisms of Disease’ gestimuleerd werden om een aantal maanden naar het buitenland te gaan.’’
Het lab waar ze terechtkwam, hield zich bezig met onderzoek naar T-cellen. ’’Alles wat ik interessant vond kwam daar samen: kankeronderzoek, immunologie en moleculaire biologie.’’
‘Alles wat ik interessant vond kwam daar samen: kankeronderzoek, immunologie en moleculaire biologie.’
Tegelijkertijd is ze blij dat ze weer terug is. ’’Het was erg leerzaam en het is goed om eens in een totaal andere onderzoeksomgeving te werken. Wat het onderzoek in Amerika bijvoorbeeld anders maakt, is dat onderzoekers veel meer geld tot hun beschikking hebben en daardoor veel meer mogelijkheden hebben.’’
Nederlandse cultuur
Toch vond ze acht maanden genoeg. ’’Ik kon langer blijven, maar wilde dat niet. Ik hou van de Nederlandse cultuur en de mensen. In Amerika is de mentaliteit namelijk ook heel anders. Daar is op het lab belangrijk wie als laatste het licht uit doet. Hier in Nederland gaat het in het lab veel meer om samenwerken in groepsverband.’’
Met het prijzengeld van duizend euro gaat Elena in elk geval een dagje naar de spa. ’’Even lekker ontspannen na een periode zo hard werken.’’ Maar ondertussen dendert haar onderzoekstrein gewoon door.
Promotieonderzoek
Ze is namelijk begonnen met promotieonderzoek bij het Amsterdam UMC. ’’Weer op het gebied van T-cellen. Nu doe ik onderzoek naar de ‘dysfunctie’ van T-cellen bij chronische lymfatische leukemie (CLL). Daarbij ben ik vooral geïnteresseerd in epigenetica, het veranderen van de functie van genen zonder dat je DNA-code ervan verandert.’’ Elena vertelt verder. ’’Bij CLL gaat iets mis met de zogenaamde B-cellen, de B-lymfocyten. Alleen werken bij sommige van deze patiënten ook de T-cellen niet goed. En dat is natuurlijk een probleem als je de T-cellen van deze patiënten wil gebruiken om ze te versterken, zodat je ze kunt inzetten als immunotherapie.’’
‘Nooit saai’
De vraag die Elena graag wil beantwoorden is waarom deze T-cellen niet altijd goed werken. ’’Als je de fout ontdekt, kun je die misschien terugdraaien en er zo voor zorgen dat de T-cellen wel weer goed werken.’’
Hoe ziet ze haar toekomst voor zich? Elena lacht en denkt even na. ’’Poeh, lastig… Ik weet nog niet of ik dan nog werk als onderzoeker in een lab of dat ik juist aan de andere kant, bij een geneesmiddelenbedrijf werk. De komende vier jaar stort ik me in elk geval op mijn promotieonderzoek en daarna weet ik vast wel of ik dit wil blijven doen of niet.’’
Voorlopig verveelt het werk als kankeronderzoeker haar nog geen moment. ’’Het werk als onderzoeker kan soms enorm frustrerend zijn. Omdat lang niet alles lukt wat je wil en het veel tijd kost. Maar het is in elk geval nooit saai. Ik zou nu niets leukers kunnen bedenken om te doen.’’
Lees meer over Pfizer Life Sciences
-
Valentijnsbingo voor dak- en thuislozen in de Pauluskerk
14 februari 2019 - “Bingo!” Een kleine vrouw in een dikke winterjas met capuchon met bontkraag op loopt voor de tweede keer breed lachend richting de prijzen tafel. Vanaf de andere kant van de ruimte roept iemand: “Check de nummers maar goed hoor, want twee keer bingo is wel heel toevallig.” Er wordt gelachen en geapplaudisseerd.
