‘Een toilet is een eerste levensbehoefte’
Iedereen herkent zich er vast in. Je bent buitenshuis, je moet nodig naar het toilet en je kunt er geen een vinden. De Toiletalliantie weet dat dit voor veel mensen een enorm probleem is. Een op de vier mensen heeft buik- en blaasproblemen. Een derde van hen komt niet of minder buiten uit angst niet op tijd een beschikbaar toilet te vinden. De Toiletalliantie onderneemt daarom actie.
“Het is in Nederland met de beschikbare toiletten niet zo heel goed gesteld”, stelt Marjon Kranenbarg van de Toiletalliantie vast. “Zeker als je het vergelijkt met het buitenland. In Nieuw-Zeeland en Japan zijn gemeenten bijvoorbeeld verplicht voor voldoende toiletten te zorgen. In Singapore zijn zelfs concrete regels vastgesteld over de locaties en aantallen toiletten. Logisch, want een toilet is een eerste levensbehoefte.”
In Nederland is er geen wettelijke norm. We betalen ook nog eens over een toiletbezoek 21 procent btw. De Toiletalliantie heeft daarom een mooi streven: in de verblijfsgebieden moet er om de 500 meter een toilet beschikbaar komen. Het liefst gratis toegankelijk, maar daar ligt bij de Toiletalliantie niet de focus op.
Zonder consumptie naar de wc
“We vinden het belangrijkst dat er genoeg toiletten zijn, zonder dat je eerst een consumptie hoeft te bestellen. Dat je een klein bedrag betaalt voor het toiletbezoek, is niet heel gek. De uitbater betaalt voor het onderhoud van het toilet. De rekening moet ergens worden betaald. Zolang de bedragen voor een toiletbezoek maar niet overdreven zijn.”
De Toiletalliantie is sinds eind 2018 met haar missie bezig. “We hebben al heel wat extra toiletten kunnen realiseren”, vertelt Marjon, “maar we zijn er nog niet.”
Niet alleen voor patiënten
De Toiletalliantie werd eigenlijk al geboren in 2017 toen de Maag Lever Darm Stichting (MLDS) en drie patiëntenverenigingen zich bogen over het probleem van te weinig toiletten. Uit onderzoek bleek dat mensen met buik- en blaasziekten nauwelijks uit huis komen, omdat er te weinig openbare toiletten zijn.
De campagne ‘Waar kan ik naar de wc?’ werd geboren met als doel meer toiletten opengesteld of geïnstalleerd te krijgen. In 2018 groeide de maatschappelijke steun en kreeg de oproep meer en meer podium in de media.
“Het probleem reikt alleen veel verder dan mensen met een buik- en blaasproblematiek”, zegt Marjon. “Ook ouderen en vrouwen ervaren problemen. In 2015 kreeg een 23-jarige vrouw een boete omdat ze in Amsterdam op wildplassen werd betrapt. Zij stapte naar de rechter, omdat ze het oneerlijk vond dat er meer openbare toiletten voor mannen dan voor vrouwen zijn. Dat is ook raar, want het is bekend dat vrouwen een kleinere blaas hebben dan een man.”
De belangstelling voor toiletten kwam hierdoor in een stroomversnelling. De MLDS zocht daarop de samenwerking met andere maatschappelijke organisaties die ook belang hebben bij meer toiletten voor hun achterban.
Voor 2023 voldoende toiletten
Tijdens de Wereld Toilet Dag op 19 november 2018 werd de Toiletalliantie officieel opgericht. Het samenwerkingsverband bestaat uit de volgende organisaties:
- de Maag Lever Darm Stichting;
- de Stomavereniging;
- de Crohn en Colitis Vereniging Nederland (CCUVN);
- de Prikkelbare Darm Syndroom Belangenvereniging (PDSB);
- de Stichting voor mensen met Kanker aan het Spijsverteringskanaal (SPKS);
- de Continentie Stichting NL;
- de Zonnebloem;
- de gehandicaptenkoepels Ieder(in) en KansPlus;
- de ouderenbonden KBO-PCOB en KBO-Brabant;
- de reizigersorganisatie Rover;
- en het Koninklijke NVVH-Vrouwennetwerk.
De missie van de Toiletalliantie is om voor 2023 voldoende openbare toiletten te hebben. Voldoende voor de twee miljoen buikpatiënten, de 1,5 miljoen blaaspatiënten en voor alle ouderen, vrouwen, dagjesmensen en reizigers die af en toe een toilet nodig hebben.
Speciale app en stickers tonen toiletten
De Toiletalliantie ging een samenwerking aan met de HogeNood-app. Deze is gratis te downloaden. Hierin kun je op basis van je gps-locatie zien waar in de buurt een toilet beschikbaar is. Elke toilet dat zich aansluit, vind je terug in de app. Toileteigenaren kunnen er daarnaast ook voor kiezen een herkenbare oranje ‘hierkunjenaardewc’-sticker op hun deur te plakken.
“We volgen in onze aanpak een tweesporenbeleid”, vertelt Marjon. “Een daarvan is zorgen voor een stuk bewustwording. We zoeken daarom veelvuldig de media op. We willen duidelijk maken dat we het in Nederland nog niet goed hebben geregeld op toiletgebied.”
‘We willen duidelijk maken dat we het in Nederland nog niet goed hebben geregeld op toiletgebied.’
Dankzij die media-aandacht heeft een groot aantal horecagelegenheden, supermarkten en andere ondernemers zich inmiddels al bij de HogeNood-app aangemeld. Iedere ondernemer kan zijn toilet zelf toevoegen in de app, maar ook gebruikers kunnen een toilet aanmelden. Er wordt dan nog contact opgenomen met de ondernemer om dat te controleren.
Route plannen langs toiletten
De Toiletalliantie krijgt volgens Marjon regelmatig verbaasde reacties uit het land. “Velen zijn zich er niet bewust van dat er mensen zijn die het huis niet uitkomen door het tekort aan wc’s. Men beseft zich niet dat dit voor bepaalde groepen echt een groot probleem is.”
Zo ontving de Toiletalliantie een e-mail van een dame die zei dat ze blij was met de Toiletalliantie, omdat ze dankzij de HogeNood-app weer buiten komt. “Ze stippelt nu met de app haar route uit. Ze weet daarmee precies waar ze naar het toilet kan. Daar krijg ik de kriebels van. Het is zo mooi dat we dat voor haar hebben kunnen realiseren.”
In de HogeNood-app staan inmiddels ruim 6.200 toiletten. Het afgelopen jaar kwamen er bijna 1.500 bij en het aantal groeit nog steeds.
‘Je kunt niet tegen meer toiletten zijn’
Naast het stuk bewustwording richt de Toiletalliantie zich op de gemeenten. “Daar lobbyen we voor de realisatie van meer toiletten in de verblijfsgebieden. We willen dat gemeenten beleid maken voor voldoende openbare en opengestelde toiletten. Zo blijft het op de kaart staan, ook in de toekomst.”
Er zijn op dit moment ongeveer 170 gemeenten die zich actief bezighouden met het beschikbaar stellen van toiletten . “Dat vinden we echt al een heel mooi resultaat. We merken ook dat gemeenten het onderwerp bijna nooit aan de kant schuiven. Het belang wordt gelukkig ingezien.”
‘We willen dat gemeenten beleid maken voor voldoende openbare en opengestelde toiletten.’
Als er een motie voor meer toiletten wordt ingediend, dan wordt die volgens Marjon in 95 van de 100 gevallen aangenomen. “Je kunt ook niet tegen zijn natuurlijk”, vindt zij. “En voor gemeenten is het al heel makkelijk om te beginnen met het openstellen van het eigen gemeentetoilet en die van de bibliotheek en sportverenigingen. Dat is al een mooie eerste stap.”
Zelfreinigende toiletten in Rotterdam
Een van de gemeenten die voortvarend aan de slag is gegaan, is Rotterdam. In die stad zijn meerdere zelfreinigende openbare toiletten neergezet. Daarnaast krijgen horecaondernemers een subsidie als ze hun toilet niet alleen voor hun klanten openstellen.
“De gemeente Rotterdam heeft echt geïnvesteerd”, zegt Marjon. “Een stad als Rotterdam kan dat ook. Andere gemeenten hebben minder gelden en realiseren toiletten op een andere manier.”
Mooi resultaat in Oude IJsselstreek
De gemeente Oude IJsselstreek in de Achterhoek heeft inmiddels 102 beschikbare toiletten. Dit is onder meer te danken aan de inzet van een speciale werkgroep waarvan Sandra Gosseling een van de vrijwilligers is.
Sandra raakte in 2018 betrokken bij diverse initiatieven om Oude IJsselstreek toegankelijk te maken voor mensen met een beperking. Zelf heeft ze problemen met haar zicht en gehoor. “Ik gaf al vanaf het begin aan dat er meer toiletten moesten komen.”
Toen zij als ambassadeur van de gemeente aanwezig was bij een toiletsymposium van de Maag Lever Darm Stichting werd voor haar nog eens extra onderstreept dat er actie moest worden ondernomen. “Het kan toch niet zo zijn dat mensen hun huis niet uit komen.”
Samen met de andere vrijwilligers gaat ze namens de gemeente langs bij horecagelegenheden, winkels en bedrijven. Daar vraagt ze of mensen gebruik mogen maken van het toilet als dat nodig is. “De reacties zijn overwegend positief”, aldus Sandra. “Als ze nee zeggen is dat meestal omdat het toilet bijvoorbeeld achter in het magazijn is.”
Sandra geeft aan dat de actie tijd en moeite kost, maar dat dat niet opweegt tegen het feit dat er zoveel meer mensen nu fijner kunnen leven. “En daar doen we het voor!”
Noodzaak blijven inzien
“Wij zijn ongelooflijk blij met vrijwilligers als Sandra die aan onze missie meewerken”, zegt Marjon. “Op die manier wordt het steeds realistischer om ooit op elke 500 meter een toilet beschikbaar te hebben.
Overal openbare toiletten realiseren, vereist volgens haar een lange adem. “Het liefst hebben we rolstoeltoegankelijke toiletten om de 500 meter in alle verblijfsgebieden in Nederland. We begrijpen natuurlijk ook dat dat energie en geld kost. Gelukkig gaan gemeenten de noodzaak steeds meer inzien. Op die manier kunnen openbare toiletten in ieder geval worden opgenomen in bijvoorbeeld de ontwikkelingsplannen van nieuwe gebieden.”
Gemeenschappelijk doel
Pfizer ondersteunt de boodschap van de Toiletalliantie. Zeker omdat er een gemeenschappelijk doel is: de kwaliteit van leven verbeteren voor mensen met chronische buik- en blaasaandoeningen. Zo voerde Pfizer in 2019 nog actie door flyers en stickers van de HogeNood-app bij onder meer horecagelegenheden te verspreiden.
Mensen die willen bijdragen aan de missie van de Toiletalliantie kunnen flyers en toiletstickers aanvragen via [email protected]. Ook lokale burgerlobbyisten zijn zeer welkom. Kijk voor meer informatie op www.hierkunjenaardewc.nl.
-
Buitensporten in de winter: 5 tips om het gezond te doen
Of je nou van wandelen, hardlopen, fietsen of bootcamp houdt: sneeuw, regen, wind en kou kunnen een behoorlijke invloed hebben op je workout. Ben je van plan om buiten te gaan sporten? Lees dan deze tips zeker even door voordat je de deur uit stapt.
-
Interview
'Het is er altijd, maar beperkt me niet'
‘Het was flink doorbikkelen. Maar ik heb een goede dag gehad. Ik was veel sneller dan ik verwacht had.’ Haar gezicht straalt en er prijkt een nog veel grotere glimlach op dan normaal. Minette van der Ven (34) heeft de ernstige stollingsziekte Van Glanzmann en wilde desondanks meedoen aan de triatlon van Rosmalen. En daar is ze in geslaagd.
-
Preventie
Lesje vaccineren van Arjen Lubach
De column van Pauline Bijster inspireerde ook programmamaker Arjen Lubach om in zijn programma Zondag met Lubach op humoristische en heldere wijze uit te leggen waarom het volgen van het Rijksvaccinatieprogramma volgens hem belangrijk is.
