‘Zorgsector staat pas aan het begin van digitalisering’
Beeldbellen met patiënten betekent nog geen digitalisering van de zorg. In vergelijking met het bedrijfsleven staan zorginstellingen nog in de kinderschoenen. Dat stelt Jan Christiaan Huijsman, strategisch adviseur digitale zorg van Zilveren Kruis tijdens het webinar Zorg op afstand van het Healthcare Innovation Platform. ’’De COVID-crisis is bijzonder, maar ook een kans om meer duiding en versnelling te geven aan deze ontwikkeling.’’
Samenvatting HIP-webinar
Download hier een pdf van een boekje ‘Zorg op afstand: de nieuwe standaard?’ met een samenvatting van het HIP-webinar.
Zorg op afstand is volgens Huijsman al drie jaar strategisch speerpunt van Zilveren Kruis. ’’Onder de noemer Zorg Veilig Thuis houden we ons bezig met implementatie van e-health, m(obile)-health, digitale zorgprogramma’s en ook met fysieke zorg thuis, zoals dialyse of chemotherapie.’’
Jan Christiaan Huijsman vertelt dat zijn werkgever al ‘avant la lettre’ bezig was met het thema ‘de juiste zorg op de juiste plek’. Dat is ook de titel van het befaamde rapport van de gelijknamige taskforce dat vertaald is in de Hoofdlijnenakkoorden, waaronder die van de medisch specialistische zorg.
Speerpunten van dat rapport
De speerpunten van dat rapport zijn zoals Huijsman ze noemt ‘de drie V’s: voorkomen van (duurdere) zorg, verplaatsen van zorg vanuit het ziekenhuis naar huisartsen en zorginstellingen dichterbij huis en vervangen van zorg door onder meer e-health.
‘Je kunt op deze manier 24/7 zorg bieden, op het moment dat het mensen zelf uitkomt.’
’’Met name in de GGZ zijn al lang positieve ervaringen met digitale behandelingen.’’ Naast dat deze vorm van behandelen effectief blijkt, zijn er nog meer voordelen. ’’Je kunt op deze manier 24/7 zorg bieden, op het moment dat het mensen zelf uitkomt. Daarnaast is deze zorg redelijk anoniem en dat kan voor mensen heel prettig zijn. Van deze manier van werken kunnen wij veel leren.’’
Huijsman gaat verder en pleit voor een ‘vijf-V-model’. ’’De vierde ‘V’ is het verbeteren van zorg met een datagedreven aanpak: data-analytics, om algoritmes te ontwikkelen en niet evidence-based maar practice-based te werken. We weten hoelang het duurt voordat een medische richtlijn tot stand komt: gemiddeld vijftien jaar. Dan gaat hij ‘5,7’ jaar mee en vernieuwen we hem.’’
Verlagen van bedrijfskosten door transformatie
De vijfde ‘V’ staat voor verlagen van bedrijfskosten door transformatie. ’’Mijn stelling is altijd: nieuwe technologie met oude processen zorgt voor dure processen. Als je innoveert, moet je mentaal voorbereid zijn en je huiswerk doen om verouderde structuren, faciliteiten en ook fte’s te reduceren, of een andere plek te geven.’’
Dat wordt vaak vergeten en dan wordt de zorg niet goedkoper maar duurder door invoering van e-Health. ’’Als iedere dokter in zijn of haar spreekkamer digitale zorg bedrijft, wordt dat hoogstwaarschijnlijk duurder. Maar als je denkt aan bijvoorbeeld controlecentra, zoals je in sommige grote Amerikaanse en Chinese ziekenhuizen ziet, kun je dat anders en efficiënter organiseren.’’
Van Diabeter tot Hartwacht
Hij vervolgt: ’’Wij financieren via Zorgverzekeraars Nederland (ZN) al jarenlang platforms en initiatieven waardoor artsen en patiënten data kunnen delen zoals het LSP (Landelijk Schakelpunt), het MedMij- en TWIIN-programma. Dat doen we in nauwe samenwerking met het ministerie van VWS die daar ook VIPP-programma’s (stimuleringsregelingen) op zet.’’
‘Je moet heel specifiek nadenken over wat je levert aan de patiënt: welke zorg je houdt, wat je afstoot en hoe je zorg inricht.’
Wat volgens hem ‘misschien ook niet heel bekend is’, is dat Zilveren Kruis ook met innoverende partijen, ziekenhuizen en consortia werkt aan de vernieuwing van zorg en dus digitale zorg. ’’Denk aan Diabeter voor mensen met diabetes, waarmee we een tienjarige overeenkomst hebben gesloten. En de app Hartwacht, waarmee je thuis veilig je hart kunt monitoren. Hierbij werken we samen met Focus Cura, Luscii en de Cardiologie Centra Nederland van cardioloog Igor Tulevski.’’
Maar ook werkt Zilveren Kruis nauw samen met het Isala Connected Care Center, dat zich als doel heeft gesteld om minstens een kwart van de zorg die de vier ziekenhuizen van de Isalagroep leveren, op afstand te gaan verzorgen.
Virtueel ziekenhuis
In hetzelfde rijtje past de samenwerking met Tergooi dat gaat verhuizen naar nieuwbouw die dertig procent kleiner is dan de huidige bouw. ’’Dat betekent dat je heel specifiek moet nadenken over wat je levert aan de patiënt: welke zorg je houdt, wat je afstoot en hoe je zorg inricht.’’
Weer een ander voorbeeld is de samenwerking in het kader van de Virtual Ward, een technologisch platform voor een deel van de zorg in Amsterdam, samen met Cordaan, het OLVG en de ROHA (huisartsengroep Amsterdam), somt Huijsman verder op. ’’En in het noorden zijn we met De Friesland en veertig coalitiegenoten bezig om een sociaal medisch PGO-netwerk op te zetten voor burgers en patiënten.
De zorgverzekeraar werkt ook op internationaal vlak samen, stelt de strategisch adviseur. ’’We doen bijvoorbeeld mee aan het samenwerkingsverband rond het virtuele ziekenhuis New SkyCare met Erasmus MC, het Karolinska Instituut en Eurocross om te komen tot nieuwe hybride zorgpaden rond hartfalen en COPD.
Coachen en adviseren
De verzekeraar ontwikkelt architectuur van digitale zorg en screent de leveranciers van e-health. ’’We hebben een dik boekwerk van alle relevante leveranciers voor e-health, telemonitoring, zorgnetwerken en digital therapeutics. Die toetsen we op werking, doelmatigheid, interoperabiliteit, compliance en wet- en regelgeving. Daar coachen en adviseren we onze zorgaanbieders op.’’
Model met traptreden
Volgens Huijsman staat de zorgsector pas aan het prille begin van de digitalisering. Hij wijst op een model met traptreden met de woorden stagnatie, verkennen, regie en samenwerking, integrale bedrijfsvoering en digital first, die staan voor de weg die moet worden afgelegd. ’’Stagnatie staat voor het ziekenhuis dat in zijn gebouw blijft zitten en zegt ‘wij wachten het af totdat alles evidence-based is’,’’ stelt hij.
’’Verkenning is wat we het meeste zien: ziekenhuizen die bezig zijn met kleinschalige pilots bij een paar vakgroepen. Echte digitalisering verlangt volgens hem regie, samenwerking, governance en een leidende coalitie. ’’Anders kun je niet duurzaam opschalen naar het volgende niveau. Je moet vakgroepoverstijgend bezig zijn en je moet aan de slag met bijvoorbeeld brede digitale triage voor de patiënten die je ziekenhuis benaderen. De volgende stap is dat je aan de gang gaat met integrale bedrijfsvoering met een backend strategie, met ook de link naar personeelszaken, logistiek en met inkoop.’’ Digital first is de hoogste digitale traptrede. ’’Denk aan het virtuele ziekenhuis Mercy Virtual. Buitengewoon relevant wat we daarvan kunnen leren.’’
Een ontwikkeling die Huijsman en collega’s daarnaast ‘zeer zinvol’ achten, is het gebruik van de onbenutte ruimte tussen de nulde, eerste en tweede lijn. Hij schetst het beeld van een patiënt die maandagochtend de huisarts belt en vervolgens lang in de wachtkamer wacht totdat hij aan de beurt is.
’’Natuurlijk heb je thuisarts.nl en dr. Google en dat zijn hele mooie initiatieven, maar dat is toch internet 1.0. Wij kijken naar de onbenutte ruimte tussen de nulde en eerste en tussen de eerste en tweede lijn. Ruimte waarin de burger niet meteen patiënt wordt en die niet meteen een formeel consult nodig heeft, maar door hulp van goede triage en artificial intelligence wordt voorzien van relevante persoonlijke informatie en pas daarna desgewenst doorgestuurd naar de juiste zorgprofessional.’’
Hij geeft wel aan dat dit niet voor iedereen is weggelegd en dat je digitale zorg ‘persona-based’ moet aanbieden. Maar deze manier van werken scheelt volgens de strategisch adviseur een derde aan patiënten in de wachtkamer, die op deze manier ook effectief en passend worden geholpen.
Op dit gebied zijn al talloze initiatieven, stelt hij. Babylon Health (virtuele dokter), spreekuur.nu, CRI (voor mensen met reuma) en Livi (medische beeldconsultaties), geeft hij daar als voorbeelden van. ’’Deze ontwikkelingen gaan razendsnel. Daarom is mijn boodschap: we kunnen hier maar beter proactief naar kijken. Ook vanuit de traditionele zorginstellingen. Anders gaat het je mogelijk overkomen.’’
Aanbevelingen voor verdere digitalisering zorginstellingen
- · Benut en participeer in de VIPP’s, de versnelling en informatieprogramma’s van VWS, benut de transformatiegelden, de SET-gelden, benut de kansen voor grote informatiestandaardprogramma’s als TWIIN, MedMij en PROVES, om gegevens uit te wisselen tussen zorgverleners en met de patiënt.
- · Digitale zorg is ontwikkeling en opbouw, maar ook afbouw van verouderde processen en middelen. Durf daar aan te denken en te werken als je vernieuwt, anders loop je vast in oude zorgpaden met nieuwe techniek.
- · Leveranciersmanagement is ‘key’. Kies je partners met zorg, check of je daar goed mee kan samenwerken en co-creëer.
- · Onderscheid digitale zorg en digitalisering. Digitalisering gaat óók over competenties, over integratie, backend integratie, connectivity en infrastructuur. Wat heb je nodig en wat heb je in huis? Daarop kun je duurzame digitale zorg ontwikkelen.
- · Focus je niet alleen op care, maar kijk ook goed naar health c.q. preventie en benut die onbenutte ruimtes tussen de nulde, eerste en tweede lijn.
-
‘Ik kom op op unieke plekken’
Zijn werk voor de Nederlandse Hypofyse Stichting is afwisselender dan elke baan die voorzitter Johan de Graaf tot nog toe had. ’’Ik zat even te tellen en ben afgelopen jaar minstens 10 keer op reis geweest voor een congres of symposium. Enorm leuk en inspirerend, elke keer weer. In de tien jaar voor mijn diagnose werkte ik bij een grote bank en maakte ik lang niet zoveel mee.’’
