Wat is borstkanker?
Leestijd: 4 minuten
Borstkanker ontstaat als beschadigde cellen in de borst ongecontroleerd gaan groeien. Ze vormen dan een kwaadaardige tumor die je vaak kunt zien op een röntgenfoto of die aanvoelt als een knobbel. Borstkanker kan op alle plaatsen in de borst ontstaan. De officiële medische term voor borstkanker is mammacarcinoom.
In Nederland krijgt 1 op de 7 vrouwen ergens in haar leven de diagnose borstkanker. De ziekte komt meestal voor bij vrouwen tussen de 50 en 70 jaar. Maar ook mannen kunnen het krijgen.
De afgelopen decennia zijn de overlevingskansen van mensen met borstkanker enorm gestegen, dankzij steeds betere en vroegere diagnose. Daarnaast worden de behandelmethoden steeds beter.
Ook met uitgezaaide borstkanker kunnen mensen steeds langer en met behoud van een goede levenskwaliteit, leven. Wel is uitgezaaide borstkanker vooralsnog ongeneeslijk. Elk jaar sterven er gemiddeld nog 3000 Nederlanders aan borstkanker.
Borstkanker in cijfers
-
In 2017 werd bij 17.423 Nederlandse vrouwen en bij 136 mannen borstkanker vastgesteld.
-
Het aantal diagnoses stijgt, naar schatting ruim 20.000 in 2020.
-
Meer dan 150.000 Nederlanders hebben borstkanker (gehad).
-
Na 10 jaar is 79 procent van de vrouwelijke patiënten nog in leven.
-
Dagelijks sterven ongeveer 9 mensen aan de gevolgen van borstkanker.
-
Bij 20 procent van alle borstkankerpatiënten komt borstkanker in de familie voor.
Het lichaam bestaat uit miljarden bouwstenen: de cellen
Hoe ontstaat borstkanker precies?
Alle soorten kanker hebben één eigenschap gemeen en dat is de ongecontroleerde deling van lichaamscellen. Het lichaam bestaat uit miljarden bouwstenen: de cellen.
Ons lichaam maakt voortdurend nieuwe cellen aan om te groeien of om beschadigde en verouderde cellen te vervangen. We noemen dit celdeling. In de kern van elke cel zit DNA: je persoonlijke bouwcode.
Bij een celdeling wordt je DNA gekopieerd en verdeeld over twee nieuwe cellen. Ook die delen zich weer. Zo zijn er dagelijks miljoenen celdelingen.
Normaal regelt het lichaam de celdeling goed. In elke cel zit namelijk informatie die bepaalt wanneer de cel moet gaan delen en daar weer mee moet stoppen.
Maar bij zoveel celdelingen kan er wel eens iets misgaan en kan het DNA beschadigd raken.
Dit kan gebeuren door toeval, maar ook door schadelijke invloeden, bijvoorbeeld door roken of te veel zonlicht.
Meestal ruimt je lichaam beschadigde cellen zelf op. Maar wanneer er meerdere fouten in dezelfde cel zit, kan het gebeuren dat die cel zich eindeloos gaat delen, met uiteindelijk een klustering van verkeerde gevormde cellen ofwel een tumor (een gezwel) als gevolg.
Uitgezaaide borstkanker is ongeneeslijk
Er zijn goedaardige en kwaadaardige tumoren. Een goedaardige tumor kan het omringende weefsel opzij duwen, maar dringt het weefsel niet binnen. Een kwaadaardig gezwel doet dit wel en kan zich naar andere delen van het lichaam verspreiden.
Wanneer borstkanker uitzaait naar andere delen van het lichaam, kan de patiënt niet meer genezen. Hij of zij kan dan alleen nog maar een levensverlenging ondergaan.
Soorten borstkanker
Er zijn vele verschillende soorten en gradaties van borstkanker. De indeling is gebaseerd op:
- de plek in de borst waar de kanker ontstaat
- of de tumor kan doorgroeien
- of behandeling met hormonale therapie of doelgerichte therapie mogelijk is
De meest voorkomende soort borstkanker is invasief ductaal carcinoom. Deze ontstaat in de melkgangen en kan daarbuiten verder gaan groeien. Meestal voelen tumoren die hierbij horen aan als een harde knobbel.
Oorzaken van borstkanker
Het is vaak lastig te zeggen wat nu de oorzaak van borstkanker is. Er zijn persoonlijke factoren die de kans op borstkanker kunnen beïnvloeden. Maar niet iedereen die deze risicofactoren heeft, krijgt ook daadwerkelijk borstkanker. Meerdere factoren samen kunnen wel de kans op borstkanker verhogen.
De volgende risicofactoren zijn bekend:
-
Erfelijke aanleg voor borstkanker
Beschrijving tonenBij 5 tot 10 procent van de vrouwen met borstkanker speelt erfelijkheid een rol. Zij lopen een verhoogd risico op het krijgen van deze ziekte.
-
Eerdere borstaandoening
Beschrijving tonenBij 15 tot 20 procent van de vrouwen die zijn genezen van borstkanker ontstaat binnen 20 jaar een tweede keer borstkanker. Na borstkanker is er verhoogde kans op kanker in de andere borst.
Daarnaast zijn veel vrouwen die mastopathie hebben bang voor borstkanker, terwijl dat in veel gevallen onterecht is. Mastopathie is een verzamelnaam voor goedaardige borstaandoeningen. Als je mastopathie hebt, kun je een of meerdere knobbels, strengetjes of schijfjes voelen in je borst(en). Het borstklierweefsel voelt vaak onregelmatig aan. Ook kunnen je borsten heel gespannen en pijnlijk aanvoelen en groter worden.
Soms komt er bij mastopathie heldere, witte, gelige of groenige afscheiding uit je tepel(s). Er kunnen cysten (met vocht gevulde blaasjes) of bindweefselknobbels ontstaan. Dit wordt allebei mede veroorzaakt door de invloed van hormonen op het borstklierweefsel.
Een vrouw met mastopathie heeft niet meer kans op borstkanker dan andere vrouwen. Door de mastopathie is de diagnose borstkanker soms wel moeilijker te stellen.
-
Dicht borstklierweefsel
Beschrijving tonenVrouwen met zeer dicht borstweefsel (dicht borstweefsel bevat meer melklieren en minder vet) hebben een hoger risico op borstkanker dan vrouwen met gewoon borstklierweefsel.
-
Vrouwelijke hormonen: oestrogeen en progesteron
Beschrijving tonenHoe langer de borsten zijn blootgesteld aan de vrouwelijke hormonen oestrogeen en progesteron, hoe groter de kans op borstkanker. Daarom lopen vrouwen die al voor hun twaalfde menstrueerden of die na hun 55ste in de overgang raken verhoogd risico. Dit geldt ook voor vrouwen die kinderloos blijven, geen of kort borstvoeding geven of de pil slikken. Verder geldt dit verhoogd risico nog voor vrouwen die hormoonpreparaten gebruiken tegen overgangsklachten en voor vrouwen tussen de 45 en 65 jaar wiens moeders het schadelijke DES-hormoon gebruikten tijdens hun zwangerschap.
Algemene risicofactoren
Naast deze specifieke risicofactoren voor borstkanker zijn er ook algemene risicofactoren voor het krijgen van kanker, zoals roken en overgewicht.
Fabels over borstkanker
Kun je borstkanker krijgen door deodorant of het dragen van een beugelbeha? Of bestaat er verband tussen zonnebrandcrème en borstkanker?
Deze vragen worden vaak genoeg gesteld, maar het antwoord luidt drie keer nee! volgens wetenschappers.
Beugelbeha’s leiden niet tot borstkanker en zonnebrandcrème helpt juist kanker - huidkanker - te voorkomen. Ook hebben vrouwen met grote borsten niet meer kans op borstkanker dan minder bedeelde vrouwen.
Wetenschappers stellen ook dat deodorant ongevaarlijk is. Over deodorant wordt bijvoorbeeld beweerd dat het schadelijk is omdat het de stoffen parabenen (conserveermiddel) en aluminiumchloorhydraat (aluminiumzouten). Er is echter geen verband aangetoond tussen het aanbrengen van deze stoffen op de huid en het ontstaan van borstkanker.
Verder stellen wetenschappers dat het zeer onwaarschijnlijk is dat deze stoffen het borstweefsel via de huid kunnen bereiken. Bovendien worden parabenen steeds minder vaak toegevoegd aan verzorgingsproducten.
Meer informatie:
Meer informatie over borstkanker kunt u vinden op: www.borstkanker.nl
Bronnen
-
kanker.nl/bibliotheek/borstkanker/wat-is/282-symptomen-bij-borstkanker
-
Nederlandse Kankerregistratie, beheerd door IKNL (februari 2018,) cijfersoverkanker.nl
-
cancer.org/cancer/breast-cancer/about/what-is-breast-cancer.html
-
kwf.nl/over-kwf/Pages/standpunt-kwf-deodorant-en-borstkanker.aspx
Meer lezen over borstkanker?
-
Wat is hemofilie?
Hemofilie is een zeldzame ziekte van het bloed. Als je hemofilie hebt, krijg je snel bloedingen. Dit komt omdat je een stollingseiwit mist dat ervoor zorgt dat het bloed stolt.
-
Hoe ontstaat trombose?
Trombose is de afsluiting van een ader of slagader door een bloedprop (trombus in het Latijn). In ons bloed zitten stoffen die zorgen voor bloedstolling. Zodra een wondje ontstaat, zorgen deze stoffen dat het wondje sluit en het bloeden stopt. In het bloed zitten ook antistollingsstoffen die zorgen dat de bloedstolling weer op het juiste moment stopt. Ook breken ze te grote stolsels af. Wanneer dit systeem uit evenwicht raakt kan trombose ontstaan wat levensgevaarlijk kan zijn.
